De Nederlandse bibliotheekwereld innoveert al tientallen jaren. De sector staat bol van de projecten, pilots en initiatieven. Waar de sector evenwel slecht in slaagt, is om de beste pilots te selecteren en te omarmen in de reguliere bedrijfsvoering. In het programma ‘de Innovatieagenda’ wordt gekeken welke projecten het meest vernieuwend en onderscheidend zijn. Bovendien wordt gekeken in welke mate de innovaties bijdragen aan het toekomstbeeld van Openbare bibliotheken (Cohen). Daarmee komt een innovatielandkaart tot stand, inclusief een route naar de Bibliotheek van de Toekomst.
In het najaar van 2013 verscheen de ‘Inventarisatie innovatie openbaar bibliotheekwerk’. Sectorinstituut Openbare Bibliotheken (SIOB) zette alle projecten gericht op bibliotheekvernieuwing op een rij. Om de projecten te kunnen wegen op hun innovatieve gehalte zijn als criteria gekozen:
- Is het project anders?
- Is het project onderscheidend?
- Is het project schaalbaar?
Tevens is een sanity check uitgevoerd: Is het project in financieel, juridisch als in technisch opzicht haalbaar?
Vervolgens is deze lijst gemapt op de vier maatschappelijke kernfuncties van de openbare bibliotheek in 2025 (Cohen):
- De bibliotheek verbindt mensen met informatie, oa door collectie en mediawijsheid
- De bibliotheek biedt een platform voor persoonlijke ontwikkeling, oa door makers- of werkplaatsen. De bibliotheek staat centraal in de lokale infrastructuur, oa door samenwerking met partners
- De bibliotheek biedt meer dan je zoekt, oa door het bieden van context
Tijdens dit proces tekende zich een aantal domeinen af, die in dienst staan van één van de vier kernfuncties. Acht domeinen zijn als vernieuwend, fris en inventief getypeerd. De projecten die zich in deze domeinen bewegen, krijgen bijzondere aandacht.
| Kernfunctie Cohen | Domeinen |
| Verbindt mensen met informatie | Mediawijsheid |
| Platform persoonlijke ontwikkeling | Makers- of werkplaatsen
Kennis delen |
| Centraal in lokale infrastructuur | Faciliteren lokale auteurs
Community building Leesbevordering |
| Biedt meer dan je zoekt | Contextualisering van informatie
Promotie van de collectie |
De innovatieraad staat nu voor de grootste uitdaging. Hoe krijgen we deze veelbelovende ontwikkelingen uitgerold? Hier heeft in het verleden de schoen geknelt.
- Hoe wordt de innovatie door ontwikkeld? Wie bewaakt de kwaliteit?
- Hoeveel ruimte wordt gelaten voor aanpassing op locale omstandigheden?
- Welke ondersteuning, begeleiding en financiële middelen zijn nodig om de adoptie en verspreiding te stimuleren?
- Welke aanpassingen zijn nodig in netwerken, centrale faciliteiten, bij PSO’s ed..
- Welke kennis en vaardigheden zijn nodig bij bibliotheekmedewerkers?
- Hoe wordt bekendheid gegeven aan de innovaties?
- Hoe overtuigen we locale opdrachtgevers?
- Zijn deze werkzaamheden te combineren met de reguliere werk of gaan deze ten koste van iets anders?